 |
|
� ������ ������ ��� ���������
��� ��������� �������
Φα�λο κ�κλο ονομ�ζουμε συλλογισμο�ς, και κατ’ επ�κταση πρακτικ�ς, �που το αποτ�λεσμα εκλαμβ�νεται ως α�τιο. Με μια τ�τοια «λογικ� διαδικασ�α» ε�ναι αδ�νατο να κατανο�σουμε και να λ�σουμε οριστικ� �να πρ�βλημα αφο� οι προσπ�θειες μας περιορ�ζονται στην ελαχιστοπο�ηση των αποτελεσμ�των (των συμπτωμ�των), εν� η πραγματικ� αιτ�α παραμ�νει δρ�σα και αν�παφη. Τυπικ� παρ�δειγμα αποτελε� η αντιμετ�πιση του μνημον�ου της δανειακ�ς σ�μβασης, �χι σαν αποτ�λεσμα, αλλ� σαν αιτ�α.
Η εστ�αση των προσπαθει�ν μας στο αποτ�λεσμα και �χι στην αιτ�α, οφε�λεται σε δ�ο λ�γους: (1) Στην αδυναμ�α εντοπισμο� της αιτ�ας, �πως γιν�ταν και γ�νεται με τις νεοεμφανιζ�μενες λοιμ�δεις ασθ�νειες �που μ�χρι να ανακαλ�ψουμε την αιτ�α ασχολο�μαστε με την καταπολ�μηση των συμπτωμ�των, και (2) στην �παρξη πεπλανημ�νης αλλ� καθεστηκυ�ας αντ�ληψης �τι η ακ�ρωση της πραγματικ�ς αιτ�ας συνιστ� νομοτελειακ� � πρακτικ� αδυναμ�α και συνεπ�ς η μ�νη δυνατ�τητα που υπ�ρχει ε�ναι η αντιμετ�πιση των συμπτωμ�των.
Η αντιμετ�πιση της διαφθορ�ς του πολιτικο� συστ�ματος γ�νεται με τρ�πο παρ�μοιο με αυτ�ν της αντιμετ�πισης μιας πρωτ�γνωρης λοιμ�δους ασθ�νειας. Στην περ�πτωση �μως του «λοιμο� του πολιτικο� συστ�ματος», η εστ�αση των προσπαθει�ν στα συμπτ�ματα δεν οφε�λεται στην αντικειμενικ� αδυναμ�α εντοπισμο� της αιτ�ας, αλ� στη σκ�πιμη δημιουργ�α και συντ�ρηση «λογικ�ς διαδικασ�ας φα�λου κ�κλου», που αποτελε� το �χημα επιβ�ωσης του κατεστημ�νου των κατ’ επ�γγελμα αντιπροσ�πων/ηγετ�ν. Πολιτικ�ν τε και πνευματικ�ν.
Στα επ�μενα θα επιχειρ�σουμε να εντοπ�σουμε: (1) Τον φα�λο κ�κλο της διαφθορ�ς στο σημεριν� πολιτικ� σ�στημα και (2) τη δεσπ�ζουσα αιτ�α/αποτ�λεσμα του φα�λου κ�κλου, που �χει την κυρ�αρχη ευθ�νη για τη γ�ννηση και συντ�ρηση της διαφθορ�ς.
Ε�ναι ευν�ητο �τι το σπ�σιμο του φα�λου κ�κλου επιτυγχ�νεται μ�νο με την ακ�ρωση της δεσπ�ζουσας αιτ�ας εν� οι λοιπ�ς προσπ�θειες οδηγο�ν σε προσωριν� και μικρ� αποτελ�σματα· μετ� απ� λ�γο π�λι τα �δια.
Ο φα�λος κ�κλος της διαφθορ�ς του πολιτικο� συστ�ματος
Στο πολιτικ� σ�στημα της εξουσ�ας των αντιπροσ�πων, η διαφθορ� αναπτ�σσεται στις αναφερ�μενες παρακ�τω τ�σσερες βασικ�ς φ�σεις. Χαρακτηριστικ� των φ�σεων αυτ�ν ε�ναι �τι κ�θε μ�α εμφαν�ζεται ως αποτ�λεσμα της προηγο�μενης και ως αιτ�α της επ�μενης, δημιουργ�ντας μ�α συνεχ� κυκλικ� διαδικασ�α χωρ�ς τ�λος και αρχ�.
- Α φ�ση. Οι αντιπρ�σωποι/ηγ�τες λαμβ�νουν παρ�λογες και αν�θικες αποφ�σεις οι οπο�ες �μως �χουν τυπικ� νομιμ�τητα, �χουν δηλαδ� συμβατ�τητα με το γρ�μμα αλλ� �χι και το πνε�μα των Ν�μων. Πρωτε�ων στ�χος των αποφ�σεων αυτ�ν δεν ε�ναι η θεσμοθ�τηση προνομ�ων για τους �διους, αλλ� η δημιουργ�α οπαδ�ν· η δημιουργ�α δηλαδ� εν�ς υποσυν�λου πολιτ�ν στο οπο�ο θα στηριχτε� το κ�μμα για να κατακτ�σει και να ασκ�σει την εξουσ�α. Αυτ�ς ο πρωτε�ων στ�χος υλοποιε�ται με την ακ�ρωση της αξιοκρατικ�ς επιλογ�ς των πολιτ�ν για διορισμο�ς στο δημ�σιο, κατ�ληψη αξιωμ�των, προαγωγ�ς, κρατικ�ς χορηγ�σεις, κλπ, και με εφαρμογ� της ….αξιοκρατικ�ς επιλογ�ς των οπαδ�ν. Κριτ�ριο επιλογ�ς τ�ρα δεν ε�ναι οι λογικ�ς και ηθικ�ς δυν�μεις των πολιτ�ν, αλλ� η προσφορ� των οπαδ�ν στο κ�μμα. Η μη θεσμοθετημ�νη αυτ� πρακτικ�, ταυτ�ζεται με το θεσμ� των Πατρικ�ων και Πληβε�ων της Ρωμα�κ�ς Αυτοκρατορ�ας, με τη διαφορ� �τι σ�μερα συνοδε�εται με τη βερμπαλιστικ� και ψε�τικη διακ�ρυξη �τι �λοι οι πολ�τες �χουν τα �δια δικαι�ματα και τις �διες ευκαιρ�ες με τα «δικ� μας παιδι�»· με τους μοντ�ρνους Πατρικ�ους που ορ�ζονται απ� το κ�μμα και �χι απ� το Ν�μο �πως �σχυε στη Ρ�μη!!
- Β φ�ση . Αποτ�λεσμα της Α φ�σεως ε�ναι η μετ�λλαξη των εξουσιαζ�ντων, εξουσιαζομ�νων και γι’ αυτ� υπευθ�νων πολιτ�ν της δημοκρατ�ας του αρχαιοελληνικο� πνε�ματος, σε οπαδο�ς κ�ποιου φωτισμ�νου ηγ�τη. Σε «πολ�τες» δηλαδ� χωρ�ς ουσιαστικ� εξουσ�α, αλλ� και χωρ�ς ευθ�νη για τα κοιν�. Η ακ�ρωση της ευθ�νης λ�γω ακ�ρωσης της εξουσ�ας ε�ναι μια νομοτελειακ� εξ�λιξη συμβατ� και με τη λογικ� και με την ηθικ�. �ταν με�ζονες και επαγ�μενες ελ�σσονες αποφ�σεις λαμβ�νονται απ� τους αντιπροσ�πους, οι πολ�τες ο�τε λογικ�, ο�τε ηθικ� ε�ναι να �χουν ευθ�νη για αυτ�ς. Η «ευθ�νη /εξουσ�α» των πολιτ�ν σ�μερα �χει περιορισθε� στην εκλογ� των αντιπροσ�πων τους, που �μως γ�νεται με καν�νες και πρακτικ�ς που αποφασ�ζουν οι αντιπρ�σωποι και �χι οι πολ�τες !!
- Γ φ�ση. Αποτ�λεσμα της Β φ�σεως ε�ναι οι ψηφοφ�ροι/πολ�τες να δομο�ν τις αποφ�σεις επιλογ�ς των αντιπροσ�πων /ηγετ�ν με τη δ�ναμη των κιν�τρων και των συναισθημ�των (φ�βου, θυμο�, ενθουσιασμο�), και �χι της λογικ�ς· με τρ�πο δηλαδ� που λαμβ�νουν αποφ�σεις τα �λογα �ντα . Υπενθυμ�ζεται �τι �λα τα �μβια �ντα λαμβ�νουν αποφ�σεις με τη δ�ναμη των κιν�τρων και των ενστ�κτων και μ�νο ο �νθρωπος �χει το προν�μιο να λαμβ�νει αποφ�σεις με τη δ�ναμη της λογικ�ς. Με τη δ�ναμη και της λογικ�ς για να ακριβολογο�με.
- Δ φ�ση. Αποτ�λεσμα της Γ φ�σεως ε�ναι η αν�δειξη αντιπροσ�πων /ηγετ�ν οι οπο�οι με τις υποσχ�σεις τις δεσμε�σεις και τα … συμβ�λαια με το Λα�, δημιουργο�ν κ�νητρα και συναισθ�ματα ελπ�δας �τι οι προσδοκ�ες τους θα πραγματοποιηθο�ν, ανεξ�ρτητα απ� τη λογικ�, την ηθικ� και την εφικτ�τητα τους. Η αν�δειξη πολιτ�ν, που αποδεδειγμ�να διαθ�τουν αξι�λογες πνευματικ�ς και ηθικ�ς δυν�μεις �χει μηδενικ�ς � ελ�χιστες πιθαν�τητες. Οι με αυτ� τα κριτ�ρια εκλεγμ�νοι αντιπρ�σωποι/ηγ�τες τροποποιο�ν περαιτ�ρω τους Θεσμο�ς (Σ�νταγμα, Ν�μους, ΠΔ ), �στε οι δρ�σεις της Α φ�σεως να ε�ναι πιο συμβατ�ς με τους θεσμο�ς και συνεπ�ς να γ�νονται τ�ρα ευκολ�τερα και σε μεγαλ�τερη �κταση.
Οι φ�σεις, Α-Β- Γ-Δ- Α- κοκ, επαναλαμβ�νονται με τη νομοτ�λεια «μαθηματικ�ς ακολουθ�ας», διαγρ�φοντας το φα�λο κ�κλο. Κ�θε φορ� που ολοκληρ�νεται �νας κ�κλος, αυξ�νονται οι εξουσ�ες των αντιπροσ�πων και ενισχ�ονται τα προν�μια των οπαδ�ν. Με αυτ� τη διαδικασ�α οι πολ�τες προοδευτικ� απ�λεσαν το στ�τους του λογικο� επεξεργαστ� των πληροφορι�ν που του δ�ρισε η Φ�ση και απ�κτησαν το στ�τους του καταναλωτ� των πληροφορι�ν, που τους δ�ρισε το πολιτικ� σ�στημα της εξουσ�ας των αντιπροσ�πων. Διευκριν�ζεται �τι απ�λεια αυτο� του στ�τους υπ�ρχει μ�νο �ταν οι πολ�τες πρ�ττουν στον τομ�α �σκησης της πολιτικ�ς εξουσ�ας· στους λοιπο�ς τομε�ς δραστηρι�τητας αυτ� η απ�λεια δεν υπ�ρχει.
Οι σημαντικ�τερες αιτ�ες του φα�λου κ�κλου
Η πλειοψηφ�α των απλ�ν πολιτ�ν �χει βι�σει τις προαναφερθε�σες φ�σεις και �χει κατανο�σει �τι οι σημαντικ�τερες αιτ�ες του φα�λου κ�κλου ε�ναι:
- Η «χαμηλ� κατ� κεφαλ� καλλι�ργεια των πολιτ�ν», η παιδε�α, που οδηγε� στη εκλογ� αντιπροσ�πων/ ηγετ�ν με μειωμ�νες λογικ�ς και ηθικ�ς δυν�μεις.
- Η φυσικ� ιδι�τητα/τ�ση της ιδιοτ�λειας[1] που υπ�ρχει σε �λους τους ανθρ�πους και προφαν�ς και στους εκλεγμ�νους αντιπροσ�πους/ηγ�τες . Αυτ� τη φυσικ� νομοτ�λεια την γν�ριζαν οι αρχα�οι �λληνες και γι’ αυτ� ο θεσμ�ς της αντιπροσ�πευσης �ταν �γνωστος στην Πολιτε�α τους. Οι σημερινο� �λληνες γνωρ�ζουν αυτ� τη νομοτ�λεια, την περιγρ�φουν με το απ�φθεγμα, «ο παππ�ς βλογ�ει πρ�τα τα γ�νια του», αλλ� τη θεωρο�ν σαν κ�τι το αναπ�φευκτο.
- Οι Ν�μοι, (Σ�νταγμα, Ν�μοι, ΠΝΠ, ΠΔ), που επιτρ�πουν στους εκλεγμ�νους ηγ�τες/αντιπροσ�πους να λαμβ�νουν παρ�λογες και αν�θικες αποφ�σεις, ισχυριζ�μενοι �τι αυτ�ς ε�ναι οι αποφ�σεις της πλειοψηφ�ας των πολιτ�ν !!. Στη δημοκρατ�α του αρχαιοελληνικο� πνε�ματος, οι με�ζονες αποφ�σεις λαμβ�νονταν απ� τους πολ�τες, εν� οι �ρχοντες/ηγ�τες, που αναδεικν�ονταν με κλ�ρο, ελ�μβαναν τις ελ�σσονες αποφ�σεις που επ�γονται και περιορ�ζονται απ� τις με�ζονες. Με αυτο�ς τους θεσμο�ς το δ�γμα «οι �ρχοντες ε�ναι υπηρ�τες των πολιτ�ν» �ταν πρ�ξη και �χι βερμπαλισμ�ς �πως ε�ναι σ�μερα.
Η δεσπ�ζουσα αιτ�α του φα�λου κ�κλου
Στο ερ�τημα, πια απ� τις παραπ�νω αιτ�ες ε�ναι η δεσπ�ζουσα, οι απαντ�σεις ε�ναι περισσ�τερες απ� τρεις . Αυτ� δε�χνει �τι ο εντοπισμ�ς της δεσπ�ζουσας αιτ�ας �χει αντικειμενικ�ς δυσχ�ρειες, � �χει δυσχ�ρειες που δημιουργο�ν αυτο� που �χουν συμφ�ρον να υπ�ρχει σ�γχυση· αυτο� που ασκο�ν την εξουσ�α.
Ας επιχειρ�σουμε �μως να εντοπ�σουμε ποια απ� τις προαναφερ�μενες τρεις αιτ�ες ε�ναι η δεσπ�ζουσα, στηριζ�μενοι στην κοιν� λογικ� και �χι σε βαθυστ�χαστες και δυσν�ητες θεωρ�ες.
Η παιδε�α. Ε�ναι γεγον�ς �τι οι περισσ�τεροι �νθρωποι θεωρο�ν �τι δεσπ�ζουσα αιτ�α ε�ναι η παιδε�α, παραλε�ποντας �μως να ορ�σουν τι εννοο�ν με το αφηρημ�νο ουσιαστικ� παιδε�α.
Στην αρχα�α Ελλ�δα ον�μαζαν Παιδε�α την �σκηση των ν�ων για το μετασχηματισμ� τους σε ανθρ�πους ελε�θερους, υπε�θυνους και ικανο�ς να πα�ρνουν αποφ�σεις με τη δ�ναμη της λογικ�ς για το καλ� του συν�λου των πολιτ�ν· την �σκηση των ν�ων στη Λογικ� και στην αληθιν� Δημοκρατ�α.
Σ�μερα οι �νθρωποι πιστε�ουν �τι για να κατακτ�σουν οι ν�οι την Ελευθερ�α, τη Λογικ� και τη Δημοκρατ�α, ε�ναι αρκετ� η διδασκαλ�α. Η διδασκαλ�α �μως χωρ�ς �σκηση σε συνθ�κες Πραγματικ�ς Ελευθερ�ας και Αληθιν�ς Δημοκρατ�ας, δεν ε�ναι παιδε�α· ε�ναι εκπα�δευση στον βερμπαλισμ� και πολλ�ς φορ�ς εκπα�δευση στον παραλογισμ�, στην ανηθικ�τητα και στην ιδιοτ�λεια.[2]
Η ιδιοτ�λεια των ανθρ�πων σαν μ�α φυσικ� ιδι�τητα/τ�ση δεν μπορε� να ακυρωθε� αλλ� μ�νο να ελεγχτε� και να περιοριστε� μ�χρι το επ�πεδο: «αγ�πα τον πλησ�ον σου ως εαυτ�ν». Αυτ�ς ο �λεγχος και ο περιορισμ�ς επιτυγχ�νεται, σ�μφωνα με τις διδασκαλ�ες των φιλοσ�φων και των θρησκευτικ�ν ηγετ�ν, με τη γν�ση και την π�στη. Πρωτ�στως �μως επιτυγχ�νεται με τους θεσμο�ς της πολιτε�ας, που ελ�γχουν και περιορ�ζουν την ιδιοτ�λεια. Οι απλο� �νθρωποι του χωριο� λ�νε με αλληγορικ� σημασ�α «και ο �γιος φοβ�ρα θ�λει».
Η ιδιοτ�λεια συνεπ�ς των ηγετ�ν επιβ�λλεται να ελ�γχεται και να περιορ�ζεται απ� τους θεσμο�ς. Η επιλογ� ηγετ�ν με αυξημ�νες λογικ�ς και ηθικ�ς δυν�μεις και αμφ�βολη και ανεπαρκ�ς ε�ναι. �πως λ�με στα μαθηματικ� ε�ναι «η αναγκα�α αλλ� �χι και η ικαν� συνθ�κη».
Οι Ν�μοι. Στη αρχαιοελληνικ� Δημοκρατ�α κυβερν�της �ταν ο Ν�μος και �χι ο �νθρωπος. Να τι γρ�φει για το θ�μα αυτ� ο Ηρ�δοτος στο Η βιβλ�ο του. Το αντιγρ�φουμε απ� το βιβλ�ο της μεγ�λης Ελλην�στριας Jacqueline De Romilly [3].
Ο βασιλι�ς Ξ�ρξης αναρωτι�ται πως μπορο�ν οι �λληνες να αντισταθο�ν στον τερ�στιο στρατ� του. �νας Σπαρτι�της που βρ�σκεται κοντ� του, του δ�νει μ�α εκπληκτικ� απ�ντηση. Ο βασιλι�ς ρωτ� λοιπ�ν: «Πως θα μπορ�σει να αντισταθε� αυτ�ς ο μικρ�ς λα�ς; Δεν �χουν �ναν αρχηγ� ο οπο�ος, �πως εγ�, μπορε� να κ�νει τους ανθρ�πους να υπακο�σουν χτυπ�ντας τους, χρησιμοποι�ντας τη β�α». Και ο Σπαρτι�της απαντ�: «Επειδ� �χουν �ναν αρχηγ� τον οπο�ον τρ�μουν ακ�μη περισσ�τερο απ’ �τι τρ�μουν εσ�να οι υποτελε�ς σου. Ο Αρχηγ�ς αυτ�ς ε�ναι ο Ν�μος». Σ�μερα η απ�ντηση αυτ� μπορε� να ξαφνι�ζει. Περιγρ�φει �να καθεστ�ς, αντ�θετο με την τυρανν�δα �που η κυριαρχ�α ασκε�ται μ�σω του ν�μου και �χι απ� �ναν �νδρα. Η Αθ�να �πρεπε να επιμε�νει σε αυτ� την ιδ�α του ν�μου σε αντ�θεση με την τυρανν�δα. Και ο Ευριπ�δης διακηρ�ττει στις Ικ�τιδες �τι για �να τ�ραννο Ν�μος ε�ναι η θ�ληση του».
Σ�μερα δεν κυβερν�ει ο Ν�μος αλλ� ο εκλεγμ�νος αντιπρ�σωπος. Η σημεριν� Δημοκρατ�α διαφ�ρει σημαντικ� απ� την αληθιν� Δημοκρατ�α, τη Νομοκρατ�α, που αναφ�ρει ο Ηρ�δοτος. Το Δημοψ�φισμα απ� κορυφα�α και αδιαπραγμ�τευτη απ�φαση /εντολ� των πολιτ�ν στους �ρχοντες, κατ�ντησε εργαλε�ο �σκησης της εξουσ�ας απ� τους αντιπροσ�πους. Το κ�ρος των Ν�μων υποβαθμ�σθηκε με τον πληθωρισμ� τους και τις συνεχε�ς αλλαγ�ς τους, που ψηφ�ζουν οι αντιπρ�σωποι.
Την τελευτα�α 20ετ�α θεσπ�στηκαν στην Ελλ�δα: 2.178 ν�μοι, 14.248 προεδρικ� διατ�γματα και 17.638 υπουργικ�ς αποφ�σεις, σ�νολο 35.153 ρυθμ�σεις. Οι αριθμο� αυτο� αποτελο�ν τεκμ�ριο �τι η δεσπ�ζουσα αιτ�α του φα�λου κ�κλου ε�ναι το Σ�νταγμα, η �ννοια του οπο�ου ταυτ�ζεται με αυτ�ν του πολιτε�ματος[4].
Στο σημεριν� Πολ�τευμα/Σ�νταγμα, οι κυβερν�ντες αντιπρ�σωποι �χουν τη θεσμικ� δυνατ�τητα να αλλ�ζουν �χι μ�νο τους ν�μους, αλλ� και το Ν�μο των ν�μων, το Σ�νταγμα της Χ�ρας· να αλλ�ζουν το Σ�νταγμα που θεσπ�σθηκε για να προστατε�ει τους πολ�τες απ� την αυθαιρεσ�α των ασκο�ντων την εξουσ�α. Αυτ�ν τη δυνατ�τητα ο Λα�ς τη χαρακτηρ�ζει με το απ�φθεγμα: «Γι�ννης κερν�ει και Γι�ννης π�νει».
Οι παραπ�νω σκ�ψεις οδηγο�ν σε δ�ο βασικ� συμπερ�σματα:
- Ο φα�λος κ�κλος της διαφθορ�ς θα σπ�σει μ�νο με αλλαγ� του Συντ�γματος, με την οπο�α οι σημερινο� οπαδο� θα αναβαθμιστο�ν σε πολ�τες με εξουσ�α και ευθ�νη. Η αλλαγ� �μως αυτ� δεν μπορε� να πραγματοποιηθε� μ�χρι τις βουλευτικ�ς εκλογ�ς που �χουν προκηρυχτε�. .
- Στις κρ�σιμες για το μ�λλον των Ελλ�νων εκλογ�ς της 20ης Σεπτεμβρ�ου 2015, οι πολ�τες επιβ�λλεται να απορρ�ψουν το στ�τους του καταναλωτ� των πληροφορι�ν που τους δ�ρισε το πολιτικ� σ�στημα και να ψηφ�σουν αξιοποι�ντας το στ�τους του λογικο� επεξεργαστ� των πληροφορι�ν, που τους δ�ρισε η Φ�ση, ο Θε�ς.
[1] Ιδιοτ�λεια ονομ�ζεται η τ�ση των ανθρ�πων να ζητο�ν προσωπικ� �φελος (αντ�λλαγμα) για κ�θε πρ�ξη τους.
[3] Jacqueline De Romilly της Γαλλικ�ς Ακαδημ�ας. «Π�σο επ�καιρη ε�ναι η Αθηνα�κ� Δημοκρατ�α σ�μερα ;». Εκδοτικ� Ερμ�ς ΕΠΕ, 2009.
|
|
|
|
|
|
[4] Κατ� τον αε�μνηστο Καθηγητ� του Συνταγματικο� Δικα�ου Αριστ�βουλο Μ�νεση «η �ννοια του πολιτε�ματος συμπ�πτει με την ουσιαστικ� �ννοια του Συντ�γματος» � σε μαθηματικ� φορμαλισμ�: Σ�νταγμα = Πολ�τευμα.
|